حیدر حب الله

ترجمه: سعید نورا

سوال[1]: چند روز پیش صحبتی بین برخی از برادران مبنی بر جواب سلام از طریق مکالمه نوشتاری مطرح شد که آیا واجب است یا خیر؟ آیا این سلام با سلامی که مستقیماً انجام می شود و توسط هر دو طرف شنیده می شود متفاوت است؟

پاسخ: برخی از فقها وجوب سلام را محدود به تحیت شنیدنی می کنند ولی به نظر حقیر بنده اگر سلام با نوشتن متنی حاصل شده باشد پاسخ کتبی آن واجب است ولی پاسخ شفاهی واجب نیست، بلکه معنایی ندارد چون طرف مقابل آن را نمی شنود. متن قرآن كريم عام و شامل این مورد است و عرفاً عنوان «تحیت» از طریق نوشتن نیز صادق است.

بله، اگر قائل به وجوب پاسخ در پیام های غیرمستقیم بشویم، پاسخ فوری در این گونه پیام ها واجب نیست. چون اگر پاسخ فوری به آن ندهیم عرفاً گفته نمی شود که این تحیت به پی پاسخ مانده است مگر این که برای مدت طولانی این کار اهمال شود.

در مسأله تحیت - بر حسب روح و هدفش - فرقی بین شفاهی و غیر آن نیست، مگر اینکه عدم مشافهه، مستلزم تغییر عنوان القای تحیت یا عدم صدق عنوان پاسخ به تحیت بر جواب بشود بلکه ترجیح آن است که پاسخ تحیت حتی اگر به نحو سلام نباشد نیز به خلاف بسیاری از فقهاء واجب باشد. تحیت هایی مثل صبح بخیر، مرحبا (در زبان عربی)، مساکم الله بالخیر(عصر بخیر) و مانند آن، البته این در مورد تحیت در خارج از نماز است اما پاسخ به تحیت در نماز می تواند احکام مخصوص به خود را داشته باشد. والله العالم.

________________________

[1] حیدر حب الله، إضاءات فی الفکر والدین والاجتماع ۳: سوال 426.