حیدر حب الله

ترجمه: سعید نورا

سوال[1]: این جمله (كل يوم عاشوراء وكل أرض كربلاء) از کیست؟ آیا این سخن از امام صادق ع است یا خیر؟ چه کسی اولین بار این شعار را به کار برده است؟ آیا اساساً این تعبیر یک حدیث است یا خیر؟

پاسخ: بعد از تتبع این متن را به عنوان حدیثی که از یکی از پیامبران یا ائمه علیهم جمعیاً افضل الصلاة والسلام، نقل شده باشد دست نیافتم و برخی از علمای متتبع معاصر (سید جعفر مرتضی عاملی) در کتاب خود (مختصر مفید 11: 104) و شیخ محمد صحتی سردرودی در بحث خود پیرامون تحریم در سیره امام حسین (کتاب جدل و مواقف فی الشعائر الحسینیة: 149 ـ 250) به این نکته تصریح کرده اند.

تاریخ ظهور این شعار یا تعبیر قبل از دوران معاصر چندان روش نیست و چه بسا قدمت آن بیشتر از چند دهه نباشد و ممکن است که کسی که این تعبیر را به کار برده است از طرفداران قیام بر ضد ظلم بوده و با این تعبیر به دنبال این بوده است که مفهوم استمراری بودن منطق انقلابی را تأکید کند یا این که مقصود وی از این تعبیر زنده نگه داشتن عاشورا در هر زمان و مکانی باشد.

______________________

[1] حیدر حب الله، إضاءات فی الفکر والدین والاجتماع 1: سوال 298.