حیدر حب الله

ترجمه: سعید نورا

سوال[1]: در مقاله ای پیرامون اصلاح کتب ادعیه و اذکار و زیارات در شماره نهم از مجله نصوص معاصره، مطالبی پیرامون نامه سید محمد باقر صدر به سید محمد غروی فرمودید که در آن طرح اصلاح کتب ادعیه و زیارات مطرح شده است. فرمودید که نسخه خطی این نامه نزد کنفرانس جهانی شهید محمد باقر صدر (1400 هـ) موجود است. متن کلام شما به این صورت بود: «… از جانب شهید محمد باقر صدر (1400 هـ) به عنوان یکی از بزرگترین شخصیت های اصلاحی قرن بیستم طرحی در دست آمادگی بود. در نامه ای که ایشان برای شاگرد خود سید محمد غروی می فرستد، رغبت ـ بلکه تلاش ـ خود را برای تدوین کتابی با موضوع ادعیه و زیارات به جای کتاب مفاتیح الجنان محدث شیخ عباس قمی (1359 هـ) بیان می کنند، کتابی که از مطالب برانگیزاننده مسلمانان دوری کرده و بر روایاتی که از لحاظ سندی صحیح هستند یا روایات مشهوری که از لحاظ متنی صحیح هستند، تمرکز کند. امام محمد باقر صدر در این نامه می فرماید: «… طرحی در سر داشتیم که به برخی از شاگردان خود سپردیم که در واقع تهیه و تنظیم کتابی در زمینه ادعیه است. اگر این کار صورت بگیرد خیلی خوب است و چنانچه موفق به این کار نشدیم، به ناچار باید پیرامون کتاب مفاتیح [ظاهراً مفاتیح الجنان مقصود است] تغییراتی را اعمال کنیم. ایده ما تدوین کتابی بر اساس ادعیه و زیاراتی است که از لحاظ سندی صحیح هستند یا از موارد مشهوری باشند که متن صحیحی دارند، هر چند سند آنها ضعیف باشد که در این مورد در صورت لزوم باید تغییراتی از جمله حذف تو تهذیب برخی از جملات را اعمال کنیم» (ر.ک: آرشیو نامه های کنفرانس جهانی امام شهید صدر، نامه خطی شماره: 60) پایان متن کلام شما.

در برخی از سایت های اینترنتی نسبت به مطلبی که فرمودید یا میزان دقت آن، تشکیکاتی مطرح شده است. اگر ممکن است این مطلب را برای ما ثابت کنید. آیا دلیلی وجود دارد که وجود این نامه خطی را ثابت کند؟ با عذرخواهی از محضر شما.

پاسخ: می توانید تصویر نسخه خطی این نامه را ـ به خط آقای صدر ـ در جلد پنجم از کتاب (محمد باقر الصدر، السيرة والمسيرة في حقائق ووثائق) اثر برادر عزیز و فاضل، شیخ احمد عبداللّه ابو زید ببینید. صفحه 450 وثقیقة خطی شماره 447 بر اساس ترتیب ایشان.

[1] حیدر حب الله، إضاءات فی الفکر والدین والاجتماع 1: 158 ـ 159. سوال 78.