حیدر حب الله

ترجمه: مجمع علمی طور سینا

سوال[1]: برخی از علماء برای ابطال عقیده رجعت در آخرالزمان به بی فاید بودن آن استدلال می کنند؛ زیرا اگر مقصود از رجعت، شکست دشمنان است که آنها با ظهور امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف، شکست خورده اند. و اگر مقصود از رجعت، عذاب دادنِ دشمنان است که آنها اکنون در حال عذاب هستند. پس ارزش و فایده رجعت چیست؟ از نظر شما این استدلال برای ابطال رجعت صحیح است؟

جواب: به نظر من این شیوه برای ابطال رجعت صحیح نیست؛ زیرا نمی توان به خاطر عدم ظهور فایده برای رجعت، آن را نفی کرد. ما با پدیده های بسیار زیادی مواجهیم که هنوز مصلحت وجود آنها را نمی دانیم و فقط به صورت کلی و عام، مصالحی را برای آنها قبول می کنیم؛ مثل حسن ظن به خداوند متعال و اعتقاد به حکیم بودن او. باید بین دو چیز تفکیک کرد: «اقامه دلیل بر منطقی نبودن یک پدیده» و «نفهمیدن منطقِ یک پدیده». در حالت اول، دلیلِ اقامه شده، برای نفی آن پدیده کافی است. امام در حالت دوم نمی توان به صرف نفهمیدن منطق آن پدیده، حکم به نفی آن کرد. اگر ادله رجعت صحیح باشد مناقشه ای که در سوال به آن اشاره کردید صحیح نیست.

[1] اضاءات فی الفکر و الدین و الاجتماع ج 1ص 145