حیدر حب الله

ترجمه: سعید نورا

سوال[1]: روایاتی وجود دارد که از عرضه اعمال به رسول خدا یا امام سخن می گویند. از شما می خواهم دیدگاه خود را نسبت به سند این روایات به صرف نظر از ارزیابی نهایی متن این روایات یا وجود روایات دیگر در همین موضوع یا دیدگاه نهایی خود در مسأله بفرمایید.این روایات عبارت اند از:

1ـ روي عن الصادق ع أنّه قال: «تعرض الأعمال على رسول اللّه، أعمال العباد كلّ صباح، أبرارها وفجّارها، فاحذروها، وهو قول اللّه عزوجل: ﴿وَقُلِ اعْمَلُواْ فَسَيَرَى اللّهُ عَمَلَكُمْ وَرَسُولُهُ﴾[2]»[3]، أصول الكافي ج1، ص171، باب عرض الأعمال.

2ـ عن الإمام الباقر ع: «إنّ الأعمال تُعرض على نبيّكم كلّ عشيّة الخميس، فليستح أحدكم أن يُعرض على نبيّه العمل القبيح»[4]. تفسير البرهان، ج2، ص 158.

3ـ عن الامام علي بن موسى الرضا ع: أنّ شخصاً قال له: ادع اللّه لي ولأهل بيتي، فقال: «أولست أفعل؟ واللّه إنّ أعمالكم لتُعرض عليَّ في كلّ ليلة»، يقول الراوي: فاستعظمت ذلك، فقال لي: «أما تقرأ كتاب الله عزّ وجل: (وقل اعملوا فسيرى اللّه عملكم ورسوله والمؤمنون)، هو واللّه علي بن أبي طالب..»[5] أصول الكافي، ج1، ص171، باب عرض الأعمال.

پاسخ: روایت اول به خاطر وجود علی بن ابی حمزه بطائنی ضعیف است روایت دوم از لحاظ سندی مورد قبول است و روایت سوم به خاطر عبد اللّه بن قاسم زیات و غیر او ضعیف است.

[1] حیدر حب الله، إضاءات فی الفکر والدین والاجتماع 1: 158 ـ 159. سوال 100.

[2] . بگو: «عمل کنید! خداوند و فرستاده او و مؤمنان، اعمال شما را می‌بینند. توبه: 105.

[3]. از امام صادق ع روایت شده که فرمود: اعمال بر رسول خدا عرضه می شود، اعمال مردم هر صبح، خوب ها و بدها، پس بترسید از آن، و این همان گفته خداست وَقُلِ اعْمَلُواْ… .

[4] . همانا اعمال در هر شب جمعه بر پیامبرتان عرضه می شود، پس باید هر کدام از شما حیا کند که عمل زشت بر پیامبرش عرضه کند.

[5] . شخصی به امام رضا ع گفت که برای من و خانواده ام دعا کن، حضرت فرمود: مگر نمی کنم؟ به خدا قسم اعمالتان در هر شب بر من عرضه می شود، راوی می گوید من این امر را بزرگ دانستم، حضرت فرمود: مگر کتاب خدا را نمی خوانی؟ وقل اعملوا … به خدا قسم منظور از مومنین علی بن ابیطالب است.