• الرئيسية
  • السيرة الذاتية
  • الكتب والمؤلفات
  • المحاضرات والدروس
  • المقالات
  • الحوارات واللقاءات
  • المرئيات
  • الأسئلة والأجوبة
  • لغات اُخرى
  • تطبيق مؤلفات حب الله
  • آراء
الموقع الرسمي لحيدر حب الله
# العنوان تاريخ الإعداد تاريخ النشر التعليقات الزائرين التحميل
آیا مقاماتی که اصحابِ سلوک ادعا می‌کنند واقعیت دارد؟ 2021-12-24 2021-12-28 0 732

آیا مقاماتی که اصحابِ سلوک ادعا می‌کنند واقعیت دارد؟

حيدر حبّ الله

ترجمه: محمّد رضا ملايی

سوال[1]: نظر شما درباره‌ی شیوه‌ی سیر و سلوکی که طلاب علوم دینی به آن می‌پردازند چیست؟ آیا در ورایِ مقاماتی که طرفدارانِ این شیوه، ادعا می‌کنند حقیقتی وجود دارد؟ فرض کنید از یک شیوه‌ی صحیح و سالم – به ضمیمه‌ی علوم حوزوی  و به همراهِ آگاهیِ کافی – تبعیت می‌کنیم بدونِ اینکه به دستورالعمل‌ها و سلوک‌های خارج از مکتب اهل بیت علیهم‌السلام مشغول شویم؛ آیا چنین کاری، انسان را به این مقاماتِ معنوی می‌رساند؟ چگونه بین این مقامات و وهم و خیال، تمییز دهیم؟

جواب:سیر و سلوک، شیوه‌ای است که با تبعیت از شریعت و التزام به ارزش‌های اخلاقی و روحی و ارتباطِ دائمی با خداوند متعال حاصل می‌شود. این ارتباطِ دائمی، شامل همه‌ی انواع ارتباط می‌شود همچون نماز و دعا و ذکر و مناجات و مراقبت و محاسبه و دیگر مواردی که علماء گفته‌اند و نصوص قرآنی و حدیثی نیز درباره‌ی آنها وارد شده است. با توجه به خصوصیاتِ هر شخص، گاهی هم این سیر و سلوک، نیازمند راهنمایی یک استاد است. البته مساله‌ی ضرورتِ استاد، یکی از مسائل معروف و مورد اختلاف می‌باشد.

اما اینکه آنچه نقل می‌کنند حقیقت و واقعیت دارد چندین بار گفته‌ام که برای من، وجودِ علومِ حضوریِ کشفی و حقیقی به آن مساحت و وسعتی که عارفان ادعا می‌کنند ثابت نشده است. البته وجودِ کشفِ صوری – آنگونه که خودشان نامیده‌اند – ممکن است.[2]

اما تمییز و تفکیک بین این مقامات و کشفیات از یک سو و وهم و خیال از سوی دیگر، از نظر عارفان، واضح است. زیرا آنچه که عارفان می‌گویند از سنخ علوم حضوری است و نه صورت‌های ذهنی و خیالی و یا یک رؤيا در خواب و یا بیداری. کشف حقیقی – آنگونه که مردم تصور می‌کنند – رویتِ ملائکه نیست؛ کشف حقیقی بسیار عمیق‌تر از دیدنِ ملائکه می‌باشد و در واقع، نوعی اتحاد با خودِ معلوم است؛ حال، این معلوم هر چه می‌خواهد باشد. دقیقا مانند آنچه شما درباره‌ی خود و وجودِ خود احساس می‌کنید. غیر از اینها، کشفیاتی هستند صوری که البته قوه‌ی خیال نیز در آنها دخالت دارد و حتی ممکن است وهم نیز داخل آن شود. این چیزی است که آنها می‌گویند.

حال اگر ادعاهای عرفاء، برای کسی، به تجربه و یا برهان، ثابت نشد و البته برهان و دلیلی هم بر بطلانِ وجودِ کشف حقیقی و معنوی نیافت، در این صورت نباید این ادعاها را انکار کند بلکه آنها را در حالتِ امکان و احتمال نگه دارد تا اینکه – بر نفی و یا اثباتِ آنها – دلیلی قطعی بیابد و یا به مرتبه‌ی کشف و ذوق عرفانی برسد.

[1] . اضاءات فی الفکر و الدین و الاجتماع ج 2 سوال 239.

[2] نگاه کنید به: حب الله, مسالة المنهج فی الفکر الدینی, 189–226.

comments are closed

جديد الأسئلة والأجوبة
  • تأليف الكتب وإلقاء المحاضرات بين الكمّ والنوعيّة والجودة
  • مع حوادث قتل المحارم اليوم كيف نفسّر النصوص المفتخرة بقتل المسلمين الأوائل لأقربائهم؟!
  • استفهامات في مسألة عدم كون تقليد الأعلم مسألة تقليديّة
  • كيف يمكن أداء المتابعة في الصلوات الجهرية حفاظاً على حرمة الجماعات؟
  • هل يمكن للفتاة العقد على خطيبها دون إذن أهلها خوفاً من الحرام؟
  • كيف يتعامل من ينكر حجيّة الظنّ في الدين مع ظهورات الكتاب والسنّة؟!
  • هل دعاء رفع المصاحف على الرؤوس في ليلة القدر صحيحٌ وثابت أو لا؟
الأرشيف
أرسل السؤال
الاشتراك في الموقع

كافة الحقوق محفوظة لصاحب الموقع ولا يجوز الاستفادة من المحتويات إلا مع ذكر المصدر
جميع عدد الزيارات : 36797923       عدد زيارات اليوم : 3680